پێش پتر لە نیو سەدە هۆزانوان و فێرکار (معروف الرصافي)

بەم شێوەیە ئامۆژگاری خەلکی کردووە: (بەگونجاندنێکی کەمەوە) ئەی خەلکینە قسەنەکەن (نەئاخفن) قسە حەڕامە؛ لەبیرخۆتانی ببەنەوە بخەون و هەلنەستنەوە بەس نوستووان دەبەنەوە لە هەر چی وادەکات پێشکەون، دوورکەونەوە تێگەیشتن وەلانێن، خێر لە تێنەگەیشتنە بە نەزانی بمێننەوە، شەڕ لە فێربوون و خوێندنە سیاسەتیش، بەیەکجاریی وازلێبینن ئەگەرنا، پەشیمان دەبنەوە ——————————— * باوکی کورد بووە (عبدالغني محمود جباري)، دایکی عەرەب بووە (فطومة جاسم الشيخ …

Read More »

بۆ دادگەی ئیتیحادی چاوی ھەر لەسەر ھەرێمی کوردستانە؟

بۆ دادگەی ئیتیحادی چاوی ھەر لەسەر ھەرێمی کوردستانە؟ و دەبێت وەلامی کردەیی دەسەلاتی سیاسیی و حکومەتی ھەرێم لەمبارەیەوە چۆن بێت؟ ھەرچەندە دەولەتی عیراق بە دەیان کەموکورتی و گرفتی دەستووریی و یاسایی و سیاسیی و ئابووریی وخزمەتگوزاریی و کۆمەلایەتیی … تاد ھەیە، و ھەرچەندە دەولەتی عیراق رۆژانە سەروەریی و مافەکانی لەلایەن ھەردوو دەولەتی دراوسێ (ئیران و تورکیا) پێشێلدەکرێن، و ئاوی رووبارە …

Read More »

“پەناگەی ئارام” بەیەکەم ھەلبژاردنی پەرلەمان بووە ھەرێمی کوردستان/ ھۆکاری دواخستنی ھەلبژاردنی داھاتوو بۆ کاتێکی نادیار چیە؟

هۆکار وئەنجامەکانی ئەزموونی پشتگوێخستنی هەلبژاردنی دووەم كە گرنگترین وانە و پەندن لەبیرکراون؟ {ئەم نووسینە چەند تێبینیی و سەرنجێکە لەبەر رۆشنایی زانستی سیاسەت و پەیوەندیی نێودەولەتیی و پوختەی چەندین توێژینەوەی ئەکادیمییە، و پەیوەستە بە دەستنیشانکردنی هۆکارەکانی گرفتی سەرەکیی سیاسەت و بەڕێوەبردنی هەرێمی کوردستان لەسەرەتای دامەزراندنییەوە، و پێشنیارکردنی چارەسەرییە بۆ گرفتە تەشەنەبووەکان، بۆیە بۆ تێڕامانە؛ پرسیارەکانیش ئاراستەی گەورە بەرپرسانی سیاسیی و حکومیی …

Read More »

تەنیا سەرکۆنەکردن «ئیدانە»: نە گیانی خەلک

— تەنیا سەرکۆنەکردن «ئیدانە»: نە گیانی خەلک و نە بونیادی کیانی ھەرێمی کوردستان دەپارێزێت — چارەسەریی دروست بۆ رەوشی دژواری ھەرێم: دوو مەرجی یەکلاکەرەوەن؛ کە ئەرکی حکومەتی ھەرێم و سەرکردایەتی گشت حزبە کوردییەکانن. ئیدانەی کوشتنی خەلک و بوردمانی خاکی ھەرێمی کوردستان، بە بۆمبی فرۆکەی جەنگیی «بەفرۆکەوان و بێ فرۆکەوان» و بە مووشەک و تۆپ و تانک، لە لایەن سوپاکانی ئیران …

Read More »

سیاسەتی واقیعیی لەپێناوی پاراستنی

خەلک و خاک وکیانی ھەرێمی کوردستان سیاسەت، واتە ھونەری بەرێوەبردنی ولات یان حزب؛ سیاسەت دوو مەرجی سەرەکیی ھەیە بۆ سەرکەوتن: رێبەری دانا وپەیڕەوی واقیعی. ئەگەرنا، سیاسەت بەسۆز و ئەندێشەو کورتبینیی دەبێتە مایەی: شکست ونەھامەتیی. کورد نەتەوەیەکی بێ دەولەت و بێ پشتوپەنای دەرەکییە؛ خاکی نیشتمانەکەی لە لایەن چوار داگیرکەری ڕەگەزپەرست و ستەمکار ، زۆر لەمێژە داگیرکراوە؛ و جگە لە بورای سیاسیی، …

Read More »

تاکەی پێوەری ھەلسەنگاندن لە ھەرێمی کوردستان

بە بەرەواژیی بەکاردەھێنرێن؟ پەرلەمان وەک نموونە ئەندامانی ئەم خولەی پەرلەمانی کوردستان: لەجیاتی ئەوەی لە ماوەی چوار سال بە مووچەی زل و ئیمتیازاتی دەگمەن: تەبایی سیاسیی لە نێوان فراکسیۆنەکان سازبکەنەوە، و دەستووری ھەرێمی کوردستان، کە ١٧ سالە لەنێو دەستووری ئیتیحادی عیراق دەرفەتی بۆ رەخساوە، دەربچوێنن، و یاسای خزمەتی لەشکریی زۆرەملێ ئەنجام بدەن، وەک بنەما بۆ دامەزراندنی ھێزێکی لەشکریی نیزامیی نیشتمانیی یەکگرتوو، …

Read More »

چەند تێبینییەک بۆ سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان

لە سونگەی هەستکردن بە دژواریی ڕەوشی سیاسیی، لە ناوەڕاستی مانگی حوزەیرانی ٢٠٢٢ ئەم نووسراوەی خوارەوەم ئاراستەی سەرۆکی حکومەتی هەرێم کرد، لەپێناوی هەلوێستێکی گونجاوی حکومەتی هەرێم و سەرکردایەتیی سیاسیی دەسەلاتداری کورد لەم ڕەوشە سیاسییە ئالۆزەی عیراق و ڕۆژهەلاتی ناوەڕاست، بەمەبەستی: پاراستنی بەرژەوەندیی بالای خەلک و خاکی هەرێمی کوردستان لە ئێستا و ئایندەدا. پاش تێپەربوونی پتر لە سێ مانگ لە ناردنی، چونکە …

Read More »

سیاسەت و دەرەنجامەکانی

بنەچەکەی (وشەی) یان زاراوەی سیاسەت بنەچەکەی وشەی سیاسەت لە زمانی ئینگلیزیی (Policy) لە وشەی (Polis) “دەولەت شار”ی یۆنانی کۆنەوە هاتووە، ئەم وشەیە پەیوەست بوو بەو کیانانەی بەخۆیان خۆیان بەڕێوەدەبرد، بەواتای دانان وپیادەکردنی بەرنامەی کاروباری ڕیکخستن وبەرێوەبردنی کۆمەلگە و وار. تێگەی (مەفهومی) زاراوەی سیاسەت سیاسەت لە بنەڕەتدا هونەری بەڕێوەبردنی کیان یان دەولەتە، ژیان و پێکەوەژیانی هاولاتیان (پیاو و ژن) و هەرچی …

Read More »

لەپێناوی پاراستنی ژیانی ھاولاتیان و سەقامگیریی ھەرێم دەبێت یاسا بە کردەیی سەروەر بێت

لە ماوەی ٣ رۆژ (لە ٢٨-٣٠ حوزەیران / ٢٠٢٢) شەش مرۆڤ بە دەست چوار تاوانبار بە شێوەیەکی دڕندانە کوژران؛ سێشەم دوو مامۆستای زانکۆی سەلاحەددین (پرۆفیسۆری یاساناس کاوان اسماعیل و پرۆفیسۆری یاریدەدەری ئەندازیار ادریس حمەخان) کە هەموو ژیانیان بۆ خوێندن و پاشان بۆ فێرکاریی و پەروەردە تەرخانکرد، یەکێکیان لەناو کۆلێجی یاسا و ئەوی دیکەش لەناو ماڵی خۆی لە شاری هەولێر بە …

Read More »

سیاسەت و یاسا و دیپلۆماسییەت

– سیاسەت و یاسا پێکەوە بناخەی ڕیکخستن و ئیدارەی کۆمەلگەن و بەندن بەیەکدیەوە؛ هیچ یەکێکیان بەس ئامراز يان پیشە نییە، بۆیە سیاسەت بێ سەروەریی یاسا ستەمكاريى یان ئاژاوەیە، ویاساش بێ سیستەمێکی سیاسیی دادپەروەر تەنیا مەرەکەبە لەسەر کاغەز یان ڕێنمایی لاستیکین. – سیاسەت، هەمیشە بە واقیعیەت و دیپلۆماسییەتەوە گرێدراوە، ئەگەر لەبەر ڕۆشنایی واقیع و لەسایەی دیپلۆماسییەتەوە دابرێژرێت و پەیڕەو وپیادەبکرێت، ئەوا …

Read More »